مدیر گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی:
گروه پژوهشی مطالعات زنان ایده‌های پژوهشی زیادی برای اجرا داریم که می‌توانیم از مشارکت نیروهای علمی توانمندی که با وجود داشتن مدرک دکترا بازار کاری ندارند بهره‌مند شویم اما به هر طرف رو می‌کنیم به ما می‌گویند هزینه‌ای برای پژوهش در اختیار نداریم.
مدیر گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: آمارهایی که ما برای پژوهش در مورد زنان ایرانی نیاز داریم واقعی نیستند. عدم دسترسی پژوهشگران به آمارهای صحیح موجب می‌شود حتی اگر هزینه‌های پژوهشی تأمین شود، باز هم نتایج و خروجی‌های پژوهش غیرصحیح باشند و برنامه‌ریزان و سیاستگذاران جامعه را فریب دهد و گمراه کند.
به گزارش مهرخانه، در رابطه با وضعیت نسبت سیاست با عرصه پژوهش‌های حوزه زنان و ارتباطاتی که پژوهشگاه‌ها و مراکز مطالعاتی حوزه زنان با سیاست به مفهوم خاص آن یعنی دولت و حاکمیت دارند، با دکتر مریم صانع‌پور؛ مدیر گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت‌وگو کردیم.
(در همین زمینه: نسبت میان عرصه سیاست و پژوهش‌های حوزه زنان/ در این عرصه، سیاست‌زدگی حاکم است؟)
صانع‌پور در گفت‌وگو با مهرخانه، با اشاره به این‌که برای سنجش وضعیت پژوهش، در هر یک از دولت‌ها، باید پژوهشی صورت گیرد تا بدانیم در هر دوره‌ای چقدر به این مسأله بها داده شده است گفت: در حال حاضر، پژوهش هیچ جایگاهی در حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... ندارد و اصولاً به پژوهش اهمیتی داده نمی‌شود. در هنگام برنامه‌ریزی هم بیشتر از الگوهای موجود، خواه در سنت و خواه در مدرنیته الگوبرداری می‌شود و به همین دلیل معمولاً موفق نیستیم.
پژوهش باید به پویا بودن جامعه و آدم‌ها توجه داشته باشد
او در خصوص ضرورت توجه به پژوهش در عرصه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی بیان داشت: اگر بخواهیم کشور ما به رشد و توسعه برسد، باید ظرفیت‌های جامعه را در حوزه‌های مختلف به خوبی شناخت تا بدانیم چه نقایصی داریم، بایدهایمان چیست و چگونه می‌توانیم به آن‌ها برسیم. درواقع، باید تصویر روشنی از جامعه، گفتمان‌های موجود جامعه و مردم داشته باشیم زیرا افرادی که جامعه را می‌سازند موجوداتی ایستا نیستند بلکه انسان‌هایی پویا هستند؛ بنابراین برنامه‌ریزی‌ها باید این سیالیت و تغییرپذیری را لحاظ کنند. در دنیای جدید فضای مجازی حرف اول را می‌زند؛ فضایی که باعث سیال‌شدن هویت‌ها شده و به همین دلیل جامعه و آدم‌های آن در حال تغییر هستند؛ از این‌رو در پژوهش‌ها باید به این تغییرات توجه داشت.
صانع‌پور افزود: از سوی دیگر، باید به این موضوع توجه داشته باشیم که جامعه ما جامعه‌ای تحصیل‌کرده است و معلوم است که مخاطبان تحصیل‌کرده ما هر حرفی را بلافاصله نمی‌پذیرند و از ما استدلال می‌خواهند؛ زیرا قدرت تحلیل پیدا کرده‌اند. همچنین فراگیری فضای مجازی موجب شده تا مردم ارتباط نزدیکی با جوامع مختلف داشته باشند و این امر سطح مطالبات آن‌ها را بالا برده؛ چون انسان ذاتاً کمال‌گرا و به دنبال شرایط بهتر برای حیات مادی و معنوی خود است.
مدیرگروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: متأسفانه مشکلات اقتصادی و اختلاس‌های بی‌حد وحساب، فرهنگ بی‌اعتمادی را در جامعه ایجاد کرده است. ما نیازمند پژوهش هستیم تا بتوانیم در جهت اعتمادسازی حرکت و زمینه‌های تحرک اجتماعی را در جهت برون‌رفت از شرایط نامناسب کنونی ایجاد کنیم اما متأسفانه سیاستگذاران ما بهایی برای پژوهش قائل نیستند و در نتیجه بودجه‌های اندکی به آن تخصیص می‌دهند.
پژوهش فقط یک شعار است؛ بدون این‌که بودجه‌ای به آن اختصاص داده شود
او در ادامه گفت: گروه پژوهشی مطالعات زنان ایده‌های پژوهشی زیادی برای اجرا داریم که می‌توانیم از مشارکت نیروهای علمی توانمندی که با وجود داشتن مدرک دکترا بازار کاری ندارند بهره‌مند شویم اما به هر طرف رو می‌کنیم به ما می‌گویند هزینه‌ای برای پژوهش در اختیار نداریم. بنابراین وظیفه نهادهای سیاست‌گذار است که برای پژوهش‌های بنیادی، توسعه‌ای و کاربردی، ارزش قائل شوند و تا زمانی‌که این اتفاق نیفتد، آزمون و خطاهای مداوم، هزینه‌های سنگین‌تری را به نظام تحمیل خواهد کرد. در حال حاضر، پژوهش فقط یک شعار است؛ بدون این‌که بودجه‌ای به آن اختصاص داده شود.
یکی از مشکلات پژوهش‌های حوزه زنان نداشتن آمارهای واقعی است
صانع‌پور مشکل دیگر پژوهش را نداشتن آمارهای واقعی دانست و عنوان کرد: آمارهایی که برای پژوهش در مورد زنان ایرانی نیاز داریم واقعی نیستند. عدم دسترسی پژوهشگران به آمارهای صحیح موجب می‌شود حتی اگر هزینه‌های پژوهشی تأمین شود، باز هم نتایج و خروجی‌های پژوهش غیرصحیح باشند و برنامه‌ریزان و سیاستگذاران جامعه را فریب دهد و گمراه کند.
مدیرگروه پژوهشی مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار داشت: الان در جامعه مرسوم شده که سفارش پژوهش می‌دهند؛ درست است که لازمه حل برخی از معضلات سفارش پژوهش است اما این سفارش پژوهش نباید در مورد ایده‌پردازی‌ها باشد زیرا به‌طور کلی، ایده‌پردازی کار پژوهشگر است و در این راستا باید اسناد و مدارک لازم در دسترس او باشد. هر پژوهشی ورودی‌ها و خروجی‌هایی دارد که در هر دو مورد دچار مشکلات فراوانی هستیم. ورودی‌های هر پژوهشی به معنای اطلاعات و واقعیت‌های موجود در جامعه ملی و جامعه جهانی است که باید به‌طور شفاف در اختیار پژوهشگر باشد؛ در حالی‌که ما پژوهشگران برای این اطلاعات و ورودی‌ها با فیلترهای سفت و سختی مواجه هستیم و حتی در مراکز پژوهشی هم اطلاعات لازم در دسترس ما نیست. چیزی که باعث این همه فیلتر می‌شود نقطه‌نظرات سیاسی و ایدئولوژیک است که از آغاز امکان یک پژوهش مبتنی بر واقع را سلب می‌کند.
او افزود: چند نفر از کسانی که در رأس تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری هستند حاصل پژوهش‌ها را بررسی می‌کنند و بر آن اساس برنامه‌ریزی می‌کنند؟ به پژوهش اهمیت داده نمی‌شود، کرامت پژوهش و پژوهشگر حفظ نمی‌شود، ورودی‌های مورد نیاز پژوهش مغلوط است و واقع‌نمایانه نیست، در داخل کشور آمارهای غلطی وجود دارد و همچنین به دلیل فیلترهای مختلفی که وجود دارد نمی‌توان به راحتی از منابع خارجی استفاده کرد و از آن‌ها آموخت یا آن‌ها را به چالش کشید. مشکل دیگری که وجود دارد این است که به خروجی پژوهش‌ها اهمیت داده نمی‌شود و این خروجی‌ها بدون استفاده، روی هم تلمبار می‌شوند.
اگر عزمی برای برنامه‌ریزی براساس پژوهش وجود دارد، باید برای آن هزینه شود
صانع‌پور در رابطه با تعامل گروه مطالعات زنان پژوهشگاه با معاونت امور زنان و خانواده بیان داشت: تعاملات ما با معاونت امور زنان وخانواده خوب است اما آن‌ها هم در دوره قبل و هم در این دوره امکانات چندانی ندارند تا ما بتوانیم بازوی پژوهشی‌شان باشیم. اگر سیاست‌گذاری‌های کلان هزینه قابل توجهی را برای پژوهش‌های زنان تخصیص دهند، معلوم می‌شود واقعاً قرار است در معاونت امور زنان و خانواده کاری انجام شود.
مدیر گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی:گروه پژوهشی مطالعات زنان ایده‌های پژوهشی زیادی برای اجرا داریم که می‌توانیم از مشارکت نیروهای علمی توانمندی که با وجود داشتن مدرک دکترا بازار کاری ندارند بهره‌مند شویم اما به هر طرف رو می‌کنیم به ما می‌گویند هزینه‌ای برای پژوهش در اختیار نداریم.مدیر گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: آمارهایی که ما برای پژوهش در مورد زنان ایرانی نیاز داریم واقعی نیستند. عدم دسترسی پژوهشگران به آمارهای صحیح موجب می‌شود حتی اگر هزینه‌های پژوهشی تأمین شود، باز هم نتایج و خروجی‌های پژوهش غیرصحیح باشند و برنامه‌ریزان و سیاستگذاران جامعه را فریب دهد و گمراه کند.به گزارش مهرخانه، در رابطه با وضعیت نسبت سیاست با عرصه پژوهش‌های حوزه زنان و ارتباطاتی که پژوهشگاه‌ها و مراکز مطالعاتی حوزه زنان با سیاست به مفهوم خاص آن یعنی دولت و حاکمیت دارند، با دکتر مریم صانع‌پور؛ مدیر گروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت‌وگو کردیم.(در همین زمینه: نسبت میان عرصه سیاست و پژوهش‌های حوزه زنان/ در این عرصه، سیاست‌زدگی حاکم است؟)صانع‌پور در گفت‌وگو با مهرخانه، با اشاره به این‌که برای سنجش وضعیت پژوهش، در هر یک از دولت‌ها، باید پژوهشی صورت گیرد تا بدانیم در هر دوره‌ای چقدر به این مسأله بها داده شده است گفت: در حال حاضر، پژوهش هیچ جایگاهی در حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... ندارد و اصولاً به پژوهش اهمیتی داده نمی‌شود. در هنگام برنامه‌ریزی هم بیشتر از الگوهای موجود، خواه در سنت و خواه در مدرنیته الگوبرداری می‌شود و به همین دلیل معمولاً موفق نیستیم.پژوهش باید به پویا بودن جامعه و آدم‌ها توجه داشته باشداو در خصوص ضرورت توجه به پژوهش در عرصه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی بیان داشت: اگر بخواهیم کشور ما به رشد و توسعه برسد، باید ظرفیت‌های جامعه را در حوزه‌های مختلف به خوبی شناخت تا بدانیم چه نقایصی داریم، بایدهایمان چیست و چگونه می‌توانیم به آن‌ها برسیم. درواقع، باید تصویر روشنی از جامعه، گفتمان‌های موجود جامعه و مردم داشته باشیم زیرا افرادی که جامعه را می‌سازند موجوداتی ایستا نیستند بلکه انسان‌هایی پویا هستند؛ بنابراین برنامه‌ریزی‌ها باید این سیالیت و تغییرپذیری را لحاظ کنند. در دنیای جدید فضای مجازی حرف اول را می‌زند؛ فضایی که باعث سیال‌شدن هویت‌ها شده و به همین دلیل جامعه و آدم‌های آن در حال تغییر هستند؛ از این‌رو در پژوهش‌ها باید به این تغییرات توجه داشت.صانع‌پور افزود: از سوی دیگر، باید به این موضوع توجه داشته باشیم که جامعه ما جامعه‌ای تحصیل‌کرده است و معلوم است که مخاطبان تحصیل‌کرده ما هر حرفی را بلافاصله نمی‌پذیرند و از ما استدلال می‌خواهند؛ زیرا قدرت تحلیل پیدا کرده‌اند. همچنین فراگیری فضای مجازی موجب شده تا مردم ارتباط نزدیکی با جوامع مختلف داشته باشند و این امر سطح مطالبات آن‌ها را بالا برده؛ چون انسان ذاتاً کمال‌گرا و به دنبال شرایط بهتر برای حیات مادی و معنوی خود است.مدیرگروه مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: متأسفانه مشکلات اقتصادی و اختلاس‌های بی‌حد وحساب، فرهنگ بی‌اعتمادی را در جامعه ایجاد کرده است. ما نیازمند پژوهش هستیم تا بتوانیم در جهت اعتمادسازی حرکت و زمینه‌های تحرک اجتماعی را در جهت برون‌رفت از شرایط نامناسب کنونی ایجاد کنیم اما متأسفانه سیاستگذاران ما بهایی برای پژوهش قائل نیستند و در نتیجه بودجه‌های اندکی به آن تخصیص می‌دهند.پژوهش فقط یک شعار است؛ بدون این‌که بودجه‌ای به آن اختصاص داده شوداو در ادامه گفت: گروه پژوهشی مطالعات زنان ایده‌های پژوهشی زیادی برای اجرا داریم که می‌توانیم از مشارکت نیروهای علمی توانمندی که با وجود داشتن مدرک دکترا بازار کاری ندارند بهره‌مند شویم اما به هر طرف رو می‌کنیم به ما می‌گویند هزینه‌ای برای پژوهش در اختیار نداریم. بنابراین وظیفه نهادهای سیاست‌گذار است که برای پژوهش‌های بنیادی، توسعه‌ای و کاربردی، ارزش قائل شوند و تا زمانی‌که این اتفاق نیفتد، آزمون و خطاهای مداوم، هزینه‌های سنگین‌تری را به نظام تحمیل خواهد کرد. در حال حاضر، پژوهش فقط یک شعار است؛ بدون این‌که بودجه‌ای به آن اختصاص داده شود.یکی از مشکلات پژوهش‌های حوزه زنان نداشتن آمارهای واقعی استصانعپور مشکل دیگر پژوهش را نداشتن آمارهای واقعی دانست و عنوان کرد: آمارهایی که برای پژوهش در مورد زنان ایرانی نیاز داریم واقعی نیستند. عدم دسترسی پژوهشگران به آمارهای صحیح موجب می‌شود حتی اگر هزینه‌های پژوهشی تأمین شود، باز هم نتایج و خروجی‌های پژوهش غیرصحیح باشند و برنامه‌ریزان و سیاستگذاران جامعه را فریب دهد و گمراه کند.مدیرگروه پژوهشی مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار داشت: الان در جامعه مرسوم شده که سفارش پژوهش می‌دهند؛ درست است که لازمه حل برخی از معضلات سفارش پژوهش است اما این سفارش پژوهش نباید در مورد ایده‌پردازی‌ها باشد زیرا به‌طور کلی، ایده‌پردازی کار پژوهشگر است و در این راستا باید اسناد و مدارک لازم در دسترس او باشد. هر پژوهشی ورودی‌ها و خروجی‌هایی دارد که در هر دو مورد دچار مشکلات فراوانی هستیم. ورودی‌های هر پژوهشی به معنای اطلاعات و واقعیت‌های موجود در جامعه ملی و جامعه جهانی است که باید به‌طور شفاف در اختیار پژوهشگر باشد؛ در حالی‌که ما پژوهشگران برای این اطلاعات و ورودی‌ها با فیلترهای سفت و سختی مواجه هستیم و حتی در مراکز پژوهشی هم اطلاعات لازم در دسترس ما نیست. چیزی که باعث این همه فیلتر می‌شود نقطه‌نظرات سیاسی و ایدئولوژیک است که از آغاز امکان یک پژوهش مبتنی بر واقع را سلب می‌کند.او افزود: چند نفر از کسانی که در رأس تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری هستند حاصل پژوهش‌ها را بررسی می‌کنند و بر آن اساس برنامه‌ریزی می‌کنند؟ به پژوهش اهمیت داده نمی‌شود، کرامت پژوهش و پژوهشگر حفظ نمی‌شود، ورودی‌های مورد نیاز پژوهش مغلوط است و واقع‌نمایانه نیست، در داخل کشور آمارهای غلطی وجود دارد و همچنین به دلیل فیلترهای مختلفی که وجود دارد نمی‌توان به راحتی از منابع خارجی استفاده کرد و از آن‌ها آموخت یا آن‌ها را به چالش کشید. مشکل دیگری که وجود دارد این است که به خروجی پژوهش‌ها اهمیت داده نمی‌شود و این خروجی‌ها بدون استفاده، روی هم تلمبار می‌شوند.اگر عزمی برای برنامه‌ریزی براساس پژوهش وجود دارد، باید برای آن هزینه شودصانعپور در رابطه با تعامل گروه مطالعات زنان پژوهشگاه با معاونت امور زنان و خانواده بیان داشت: تعاملات ما با معاونت امور زنان وخانواده خوب است اما آن‌ها هم در دوره قبل و هم در این دوره امکانات چندانی ندارند تا ما بتوانیم بازوی پژوهشی‌شان باشیم. اگر سیاست‌گذاری‌های کلان هزینه قابل توجهی را برای پژوهش‌های زنان تخصیص دهند، معلوم می‌شود واقعاً قرار است در معاونت امور زنان و خانواده کاری انجام شود.